Εδώ θα βρείτε πληροφορίες για τον τρόπο διάγνωσης της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ). Το παρόν δεν αποτελεί εργαλείο για τη διάγνωση της διαταραχής σε παιδιά και εφήβους. Σκοπεύει να δώσει μερικές κατευθυντήριες γραμμές για τις βασικές ενδείξεις που μπορούν να οδηγήσουν στη κατά το δυνατό έγκαιρη διάγνωση της διαταραχής. Είναι σημαντικό να αναζητήσετε τη συμβουλή επαγγελματιών με ειδίκευση στη διάγνωση και αντιμετώπισης της ΔΕΠ-Υ, προκειμένου να δοθεί μία σωστή συμβουλευτική για τις ανάγκες ενός ατόμου που εμφανίζει συμπτώματα της διαταραχής.

Αν δεν γνωρίζετε πολλά για τη ΔΕΠΥ μπορείτε να δείτε πρώτα στον Οδηγό διαταραχών την παρουσίαση: ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας). Εάν είστε εκπαιδευτικός μπορείτε να δείτε περαιτέρω τις 50+1 Πρακτικές Συμβουλές για τη ΔΕΠ-Υ για Εκπαιδευτικούς που μπορείτε να εφαρμόσετε στην τάξη σας.

Συμπτωματολογία της ΔΕΠ-Υ σύμφωνα με το DSM

Η διάγνωση της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) βασίζεται σε συγκεκριμένα συμπτώματα κατά το DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Το DSM αποτελεί ένα παγκόσμια αναγνωρισμένο εγχειρίδιο για την ταξινόμηση των διαταραχών που σχετίζονται με την ψυχική υγεία. Χρησιμοποιείται ευρέων από εξειδικευμένους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας ως μέσο διάγνωσης της ΔΕΠΥ. 

Συμπτώματα απροσεξίας

1. Απροσεξία.

2. Συχνά αποτυγχάνει να επικεντρώσει την προσοχή σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στις σχολικές εργασίες, στο χώρο εργασίας ή σε άλλες δραστηριότητες. 

3. Συχνά δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του στα καθήκοντά του ή στο παιχνίδι.

4. Συχνά φαίνεται να μην ακούει όταν του μιλούν. 

5. Συχνά δεν ακολουθεί μέχρι τέλους οδηγίες και αποτυγχάνει να ολοκληρώσει σχολικές εργασίες, εργασίες που του ανατίθενται ή καθήκοντα στο χώρο εργασίας (χωρίς να οφείλεται σε εναντιωματική συμπεριφορά ή αδυναμία κατανόησης των οδηγιών).

6. Συχνά δυσκολεύεται να οργανώσει εργασίες και δραστηριότητες.

7. Συχνά αποφεύγει ή αποστρέφεται ή είναι απρόθυμος να εμπλακεί σε εργασίες που απαιτούν αδιάπτωτη πνευματική προσπάθεια (όπως σχολική εργασία ή προπαρασκευή των μαθημάτων στο σπίτι).

8. Συχνά χάνει αντικείμενα απαραίτητα για εργασίες ή δραστηριότητες (π.χ. παιχνίδια, μολύβια, βιβλία, εργασίες που έχουν δοθεί για το σπίτι).

9. Συχνά η προσοχή του διασπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.

10. Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες.

Συμπτώματα υπερκινητικότητας-παρορμητικότητας

1. Υπερκινητικότητα.

2. Συχνά κινεί τα χέρια ή τα πόδια ή στριφογυρίζει στη θέση του.

3. Συχνά αφήνει τη θέση του στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις, στις οποίες αναμένεται ότι θα παραμείνει καθισμένος.

4. Συχνά τρέχει εδώ κι εκεί και σκαρφαλώνει με τρόπο υπερβολικό σε περιστάσεις οι οποίες δεν προσφέρονται για ανάλογες δραστηριότητες (στους εφήβους και τους ενήλικες μπορεί να περιορίζεται σε υποκειμενικά αισθήματα κινητικής ανησυχίας).

5. Συχνά δυσκολεύεται να παίζει ή να συμμετέχει σε δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου ήσυχα.

6. Συχνά είναι διαρκώς σε κίνηση και συχνά ενεργεί σαν να «κινείται με μηχανή».

7. Συχνά μιλάει υπερβολικά.

8. Παρορμητικότητα.

9. Συχνά απαντά απερίσκεπτα πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση. 

10. Συχνά δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του.

11. Συχνά διακόπτει ή ενοχλεί με την παρουσία του(της) τους άλλους (π.χ. παρεμβαίνει σε συζητήσεις ή παιχνίδια).

Για να τεθεί η διάγνωση της ΔΕΠΥ απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον έξι από τα συμπτώματα απροσεξίας ή υπερκινητικότητας - παρορμητικότητας τους τελευταίους 6 μήνες σε βαθμό δυσπροσαρμοστικό και μη αναμενόμενο από το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού. Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να είναι παρόντα πριν από την ηλικία των 7 ετών.

Στη διάγνωση ανάλογα με τον αριθμό των συμπτωμάτων που πληρούνται για κάθε κατηγορία έχουμε τρεις τύπους ΔΕΠ-Υ: 

1. ΔΕΠ-Υ με προεξέχοντα τον Υπερκινητικό - Παρορμητικό τύπο
2. ΔΕΠ-Υ με προεξέχοντα τον Απρόσεκτο τύπο
3. ΔΕΠ-Υ συνδυασμένος τύπος

Διάγνωση της ΔΕΠΥ σε ενηλίκους

Για περαιτέρω ενημέρωση για τον τρόπο διάγνωσης της ΔΕΠ-Υ σε ενηλίκους μπορείτε να διαβάσετε το παρακάτω συνημμένο άρθρο "Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) στους ενήλικες: Κλινική αναγνώριση, διάγνωση και θεραπευτικές παρεμβάσεις" των Α. Πεχλιβανίδη, Α. Σπυροπούλου, Α. Γαλανόπουλου, Χ.Α. Παπαχρήστου, Γ.Ν. Παπαδημητρίου που δημοσιεύτηκε στο ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE (ISSN 11-05-3992).