Το σύνδρομο καταπλάκωσης (στα αγγλικά ονομάζεται "Crash Syndrome") αποτελεί πάθηση που προκύπτει όταν υπάρχει καταπλάκωση από μεγάλο βάρος των άκρων του ανθρώπινου σώματος (χέρια ή πόδια). Εμφανίζεται σε θύματα σεισμικών δονήσεων, βομβαρδισμών και φυσικών καταστροφών. Μπορεί να επιφέρει νεφρική ανεπάρκεια ακόμη και θάνατο.

Για πρώτη φορά στην ιστορία, η πάθηση αυτή περιγράφηκε στους σεισμούς της Μεσσίνας στην Ιταλία το 1909. Βέβαια, έκτοτε, η πάθηση αυτή δεν συνέδεσε τ' όνομά της μόνο με φυσικές καταστροφές, όπως οι σεισμικές δονήσεις, αλλά εμφανίστηκε εξίσου και σε εμπόλεμες περιοχές όπου οι βομβαρδισμοί άφηναν πίσω τους γκρεμισμένα κτίρια και ανθρώπους εγκλωβισμένους σε αυτά.

Αιτιολογία

Mε την καταπλάκωση διακόπτεται η κυκλοφορία του αίματος στα καταπλακωμένα άκρα και στην περιοχή που έχει διακοπεί η κυκλοφορία υπάρχει υπέρ- συγκέντρωση τοξινών όπως: μυοσφαιρίνης, γαλακτικού οξέος κ.λπ., οι οποίες, όταν απελευθερωθεί το άκρο, απελευθερώνονται ταυτόχρονα και ξαφνικά στην κεντρική κυκλοφορία του αίματος με αποτέλεσμα ο ασθενής να περιέλθει σε υπογκαιμικό σοκ και να δημιουργείται και νεφρική ανεπάρκεια από την αδυναμία των νεφρών να αντεπεξέλθουν στη διήθηση μυοσφαιρίνης.

Επιπτώσεις

Η νεφρική αυτή ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο του ασθενούς. Οι μύες νεκρώνονται, δημιουργείται μεγάλη ενδο-διαμερισματική πίεση στα διάφορα διαμερίσματα στα οποία χωρίζονται οι μύες μέσα στα άκρα, από περιτονίες. Όταν δε, απελευθερωθούν από το βάρος, τα άκρα διογκώνονται υπερβολικά. Η διόγκωση αυτή οφείλεται στο μεγάλο χρονικό διάστημα που οι μύες αυτοί δεν είχαν οξυγόνο (ανοξία).

Αντιμετώπιση

Στην πρώτη φάση του σοκ, γίνεται προσπάθεια από τον ίδιο τον οργανισμό για αυτορρύθμιση με περιφερική αγγειοσύσπαση την οποία βλέπουμε αφού, το δέρμα είναι ωχρό, κρύο και με εφίδρωση. Ο μηχανισμός αυτορρύθμισης, στην αρχή καταφέρνει να κρατήσει την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα αλλά τελικά, δεν μπορεί να τη διατηρήσει εξαιτίας της μεγάλης απώλειας υγρών κι έτσι, εμφανίζεται η δεύτερη φάση του σοκ, με απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης. Σε αυτήν την κατάσταση, χρειάζεται άμεση παρέμβαση με μεγάλες ποσότητες υγρών ενδοφλέβια για να αποκαταστήσει την αρτηριακή πίεση.

Επίσης, το προσβεβλημένο άκρο, εξακολουθεί να διογκώνεται και γίνεται πολύ σκληρό ενώ, υπάρχει και έλλειψη αίσθησης σε αυτό. Συχνά, υπάρχει και έλλειψη περιφερικού σφυγμού λόγω προβλήματος της αρτηριακής κυκλοφορίας στο συγκεκριμένο άκρο. Το άκρο, μπορεί να χρειαστεί σχάσεις στο δέρμα και τις περιτονίες ώστε να μη νεκρωθούν τα νεύρα και να μην πιέζονται τα αγγεία. Συχνά, επίσης, αναπτύσσονται μολύνσεις στα νεκρωμένα άκρα με κίνδυνο σηψαιμία και θάνατο.

Το πιο σημαντικό πρόβλημα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η νεφρική ανεπάρκεια, ο βαθμός της οποίας τελικά καθορίζει και την επιβίωση ή όχι του ασθενούς. Για την αντιμετώπισή της, εκτός από τη μεγάλη ποσότητα υγρών που χορηγείται, χρειάζεται να συνδεθεί ο ασθενής με τεχνητό νεφρό ώστε να γίνει αιμοδιάλυση δηλαδή, απομάκρυνση από το αίμα της μυοσφαιρίνης και των άλλων τοξινών.

Πηγή:

• Ιατροί Χωρίς Σύνορα: www.msf.gr